กลิ่นปากถือว่าเป็นปัญหาต้นๆที่เกี่ยวกับสุขภาพในช่องปากเลยก็ว่าได้ เพราะ กลิ่นปาก เป็นกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ที่ออกมาจากปาก ภาวะที่มีกลิ่นปากอาจเกิดขึ้นเป็นครั้งคราวหรืออาจเป็นภาวะเรื้อรังก็ได้ อาจเกิดจากอาหารที่บุคคลรับประทาน สุขอนามัยช่องปากไม่ดี โรคภัย หรือปัจจัยอื่นๆ ซึ่งทำให้มีผลต่อการบุคลิกภาพ และหากเป็นปล่อยไว้นานๆจะทำให้มีผลต่อสุขภาพได้
อะไรคือสาเหตุที่ทำให้เกิดกลิ่นปาก
- อาหาร ที่เราทานกันทุกวันนี้ถือว่า เป็นสาเหตุหลักของการเกิดกลิ่นปากเลยก็ว่าได้ โดยอาหารสามารถแยกสาเหตุเป็นข้อๆดังนี้
- กลิ่นจากอาหาร เช่นกระเทียม หัวหอม อาหารรสจัด เครื่องเทศที่แปลก ชีส ปลา และเครื่องดื่มที่เป็นกรดบางชนิดเช่น กาแฟ ส่วนใหญ่กลิ่นจะอยู่ได้ไม่นาน
- เศษอาหารที่ติดอยู่ตามซอกฟัน ที่เราทำความสะอาดไม่ทั่วถึง เมื่อไม่แปรงฟันหรือไม่ได้ใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำ เศษอาหารที่เหลืออยู่ในปากอาจเน่าและทำให้เกิดกลิ่นไม่พึงประสงค์ การดูแลทันตกรรมที่ไม่ดีอาจนำไปสู่การสะสมของคราบจุลินทรีย์ในปาก ซึ่งทำให้มีกลิ่นของตัวเอง การสะสมของคราบจุลินทรีย์บนฟันยังสามารถนำไปสู่ภาวะที่ไม่แข็งแรงที่เรียกว่าโรคปริทันต์ (เหงือก) เมื่อคราบพลัคแข็งตัว จะเรียกว่า ทาร์ทาร์ (แคลคูลัส) เคลือบฟันมีแบคทีเรียที่สามารถระคายเคืองเหงือกและนำไปสู่โรคเหงือก โรคเหงือกแบบอ่อนๆ เรียกว่าโรคเหงือกอักเสบ หากไม่รักษาเหงือกอักเสบก็อาจจะทำให้ลุกลามไปสู่โรคปริทันต์ได้
- อาหารคาร์โบไฮเดรตต่ำอาจทำให้เกิด “ลมหายใจคีโตน” อาหารเหล่านี้ทำให้ร่างกายเผาผลาญไขมันเป็นแหล่งพลังงาน ผลลัพธ์สุดท้ายของการสร้างพลังงานนี้คือคีโตน ซึ่งทำให้เกิดกลิ่นคล้ายอะซิโตนในลมหายใจเมื่อหายใจออก
- กลิ่นผลไม้ในผู้ป่วยเบาหวานอาจบ่งบอกถึงระดับน้ำตาลในเลือดที่ไม่สามารถควบคุมได้
- ผลิตภัณฑ์ยาสูบ เช่น การสูบบุหรี่และการเคี้ยวยาสูบ ทำให้เกิดสารเคมีที่ตกค้างอยู่ในปากทำให้เกิดกลิ่นปากได้ และการสูบบุหรี่อาจก่อให้เกิดโรคอื่นๆในช่องปากได้ เช่นทำให้เกิดโรคเหงือกหรือโรคมะเร็งในช่องปาก
- ปัญหาสุขภาพ เช่น การติดเชื้อไซนัส , โรคปอดบวม , เจ็บคอ ( pharyngitis ) และการติดเชื้อในลำคออื่น ๆไข้หวัด , ไข้หวัดใหญ่ ( ไข้หวัด ), ต่อมทอนซิลหิน (tonsilloliths), ดง , หลอดลมอักเสบ , หยด postnasal , โรคเบาหวาน , โรคกรดไหลย้อน ( โรคกรดไหลย้อนหรือโรคกรดไหลย้อน ) แพ้แลคโตสปัญหากระเพาะอาหารหรือการย่อยอาหารอื่นๆและตับบางส่วน โรคเหล่านี้อาจส่งผลให้เกิดกลิ่นปากได้
- ปากแห้ง อาจทำให้เกิดกลิ่นปากได้ น้ำลายช่วยให้ปากชุ่มชื้นและทำความสะอาด และเมื่อร่างกายผลิตน้ำลายไม่เพียงพอ กลิ่นปากก็อาจส่งผลให้ ปากแห้งอาจเกิดจากปัญหาต่อมน้ำลาย ความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน การใช้ยา หรือการหายใจทางปาก
- อาการแพ้ ยาหลายชนิดที่ใช้รักษาอาการแพ้อาจทำให้ปากแห้ง อีกสาเหตุหนึ่งของกลิ่นปาก นอกจากนี้น้ำหยดหลังจมูกยังเป็นอาการภูมิแพ้ที่พบบ่อยซึ่งอาจส่งผลให้มีกลิ่นปาก ความแออัดของไซนัสเนื่องจากการแพ้อาจทำให้คนหายใจจากปากทำให้ปากแห้ง
- การติดเชื้อในช่องปาก ฟันผุโรคเหงือก หรือฟันที่กระทบกระเทือน อาจทำให้เกิดกลิ่นปาก
- เครื่องมือทางทันตกรรม เช่น ทำฟันปลอมหรือติดเหล็กจัดฟัน : เศษอาหารที่ไม่ได้ทำความสะอาดอย่างถูกต้องจากเครื่องใช้ เช่นเหล็กจัดฟันอาจเน่าหรือทำให้เกิดแบคทีเรียและกลิ่นได้ ฟันปลอมหลวมอาจทำให้เกิดแผลหรือการติดเชื้อในปากซึ่งอาจทำให้เกิดกลิ่นปาก
- ยา ตัวยาหลายชนิด รวมทั้งยาแก้แพ้ที่ใช้รักษาอาการแพ้และยาขับปัสสาวะ อาจทำให้ปากแห้ง ซึ่งอาจทำให้เกิดกลิ่นปากได้ ยาอื่นๆ ที่อาจนำไปสู่กลิ่นปาก
- กลิ่นปากตอนเช้า ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องปกติมาก การผลิตน้ำลายเกือบจะหยุดลงระหว่างการนอนหลับทำให้แบคทีเรียที่ก่อให้เกิดกลิ่นเหม็นเติบโต ทำให้เกิดกลิ่นปาก
- การตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์ไม่ได้ทำให้เกิดกลิ่นปากโดยตรง แต่อาการคลื่นไส้และอาการแพ้ท้องที่พบบ่อยในระหว่างตั้งครรภ์อาจทำให้กลิ่นปากได้ นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนภาวะขาดน้ำและการรับประทานอาหารที่แตกต่างกัน อาจทำให้เกิดกลิ่นปากในระหว่างตั้งครรภ์ได้เช่นกัน
- สาเหตุอื่นๆ ของกลิ่นปาก :
- บางเคสพบว่าสิ่งของที่ติดอยู่ในจมูก (มักพบในเด็ก) ก็ทำให้เกิดกลิ่นปากได้
- โรคพิษสุราเรื้อรัง
- การกินวิตามินเสริมในปริมาณมากอาจทำให้กลิ่นปากได้
- เป็นแผลในช่องปาก
อาการใดที่บ่งบอกว่าคุณมีกลิ่นปาก
กลิ่นปากบ้างครั้งเราอาจจะไม่รู้ว่าตัวเองมีกลิ่นปาก สัญญาณหรืออาการของกลิ่นปากที่เด่นชัดที่สุด คือการสังเกตเห็นกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ออกมาจากปากของเรา
อาการและอาการแสดงอื่นๆ ของกลิ่นปาก ได้แก่
• รสที่ไม่พึงประสงค์หรือเปรี้ยวหรือการเปลี่ยนแปลงในรสชาติ
• ปากแห้ง
หากมีปัญหาเรื่องกลิ่นปากอย่างรุนแรงเราควรปรึกษาใคร
- ทันตแพทย์ ขั้นตอนแรกควรไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจช่องปากก่อน
- หากคุณเป็นโรคปริทันต์ ควรพบทันตแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญในด้านโรคเหงือก
- ถ้าคุณจัดฟัน ควรไปพบกับทันตแพทย์ที่จัดฟัน เพื่อหาสาเหตุว่าเกี่ยวข้องกับการจัดฟันหรือไม่
- กลิ่นปากในทารกหรือเด็กเล็กอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ ควรปรึกษากุมารแพทย์หรือทันตแพทย์ของเด็กหากทารกหรือเด็กเล็กมีกลิ่นปาก
เมื่อใดที่เราควรไปพบผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลสุขภาพเกี่ยวกับกลิ่นปาก
จะรู้ได้อย่างไรว่า กลิ่นปากของเราเริ่มมีปัญหาและต้องไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุของการเกิดกลิ่นปาก
• ปากแห้งถาวร
• แผลในปาก
• ปวดหรือเคี้ยวหรือกลืนลำบาก
• ฟันหักหรือปวดฟัน
• จุดขาวบนต่อมทอนซิล
• ไข้หรือความเมื่อยล้า
วิธีการป้องกันไม่ให้เกิดกลิ่นปาก
การรักษากลิ่นปากส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดกลิ่นปาก
- การทำความสะอาดในช่องปาก
- การแปรงฟันให้ถูกวิธี
- ใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำ
- แปรงลิ้น เพื่อกำจัดแบคทีเรียออกจากพื้นผิว การแปรงลิ้นสามารถช่วยเรื่องกลิ่นปากที่เกิดจากอาหารที่รับประทานเข้าไปได้
- พบทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือน เพื่อตรวจสุขภาพภายในช่องปาก
- หากใส่ฟันปลอมหรือจัดฟัน ควรทำความสะอาดเครื่องมือจัดฟันหรือฟันปลอมอย่างทั่วถึงและควรทำควรสะอาดทุกวัน หรือทำตามคำแนะนำของทันตแพทย์
- ควรเลิกสูบบุหรี่ จะช่วยลดปัจจัยทีทำให้เกิดกลิ่นปากได้
- ลดการเคี้ยวหมากฝรั่ง หากเลิกไม่ได้ควรเคี้ยวหมากฝรั่งแบบไร้น้ำตาลหรือลูกอมปราศจากน้ำตาล
- หากปากแห้ง สามารถทำให้ปากชุ่มชื้นโดยการดื่มน้ำหรือเคี้ยวหมากฝรั่งไร้น้ำตาลหรือลูกอมปราศจากน้ำตาลเพื่อกระตุ้นการผลิตน้ำลาย กินอาหารของอาหารที่จะต้องเคี้ยวอย่างละเอียดเพื่อให้น้ำลายไหล อาหารที่ต้องเคี้ยวเยอะๆ เช่น แอปเปิ้ลหรือแครอท เป็นตัวเลือกที่ดี
- ใช้น้ำยาบ้วนปาก จะสามารถช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดกลิ่นปากและอาจกลบกลิ่นปากชั่วคราว แต่อาจไม่สามารถรักษาต้นเหตุได้
- เคี้ยวสมุนไพรช่วยดับกลิ่นปาก เช่น มินต์ (แต่ไม่สามารถรักษาต้นเหตุได้)
- ถ้าลมหายใจที่ไม่ดีเป็นเพราะปัญหาสุขภาพ เช่น การติดเชื้อไซนัส , โรคเบาหวาน , โรคกรดไหลย้อน ฯลฯ ควรไปพบแพทย์เพื่อให้ตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาอย่างถูกวิธี
- หากกลิ่นปากเป็นผลข้างเคียงจากการรับประทานยา ให้ปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพว่ามีตัวเลือกอื่นสำหรับยาที่สามารถนำมาใช้ได้หรือไม่ อย่าหยุดใช้ยาโดยไม่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลสุขภาพของคุณก่อน
- สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการปากแห้ง ทันตแพทย์อาจสั่งน้ำลายเทียม
โดยส่วนใหญ่ กลิ่นปากสามารถรักษาและป้องกันได้ด้วยสุขอนามัยในช่องปากที่เหมาะสม ไม่ค่อยเป็นอันตรายถึงชีวิต อย่างไรก็ตามเราควรรักษาสุขภาพช่องปากไม่ให้เกิดกลิ่นปาก เพราะการที่เรามีกลิ่นปากจะทำให้เราเสียบุคลิกภาพและอาจก่อให้เกิดโรคตามมาได้